ინტერნეტის მომავალი მრავალ ტრილიონ დოლარიანი საკითხია, რომელიც დგას ტექნოლოგიური ინდუსტრიის წინაშე, მათ შორის მსოფლიოს უმდიდრესი კომპანიებისა და ინვესტორების ჩათვლით.
ენერგიული დებატების ცენტრში იმის შესახებ, თუ როგორ განვითარდება ჩვენი ონლაინ გამოცდილება, დგას კონცეფცია, რომელსაც ეწოდება Web3.
ეს ტერმინი არსებობდა ათწლეულის უმეტესი ნაწილის განმავლობაში, მაგრამ რჩება ბუნდოვან, პოლარიზებულ თემად მეტიც ის ჰყოფს საზოგადოებას ორ ნაწილას; ვინც მას სამყაროს უკეთესობისკენ შეცვლის გზად თვლის და მათ, რომლებიც მას ხედავენ დეცენტრალიზებული ინტერნეტიდან კიდევ უფრო მეტი ფულის გამომუშავების გზად.
რეალურად რა არის Web3 და როგორ ცვლის ის ჩვენს ინტერნეტს??
მსოფლიო ქსელის მოკლე ისტორია
ინტერნეტის პირველი ვერსია, რომელიც ცნობილია როგორც Web 1.0, არსებობდა ოთხმოცდაათიანი წლების და საუკუნის ნულოვანი წლების დასაწყისებს შორის.
იმ პერიოდის განმავლობაში, ინტერნეტი ძირითადად დეცენტრალიზებული იყო და გავრცელდა უამრავ ვებგვერდზე, რომლებიც არ იყო ძლიერ დაკავშირებული ან ინტერაქტიული. ინტერნეტის მომხმარებლები ასევე არ აწარმოებდნენ საკუთარ კონტენტს ინტერნეტში გასაზიარებლად.
ინტერნეტის ამჟამინდელი ეპოქა, ვებ 2.0, ნულოვანი წლების შუა რიცხვებიდან არსებიბს. ეს განისაზღვრება კორპორატიულ პლატფორმებზე კომუნიკაციისა და ვაჭრობის ცენტრალიზებით, სადაც ჩვენ ვაქვეყნებთ ფოტოებს Facebook-ზე, ვყიდულობთ ნივთებს Amazon-ზე და ვაჩვენებთ ყველას საუზმეს Instagram-ზე.
ამან გამოიწვია ინტერნეტის მომხმარებელთა შესახებ უამრავი მონაცემის შექმნა, მათ შორის მათი პოლიტიკური მიდრეკილებებისა და ხარჯვის ტენდენციების ჩათვლით, რასაც კორპორაციები ყიდდნენ რეკლამის განმთავსებლებზე და თუნდაც პოლიტიკურ კამპანიებზე.
ზოგიერთის აზრით, ინტერნეტის მომავალი დაინახავს, რომ მომხმარებლები აიღებენ კონტროლს, გახდებიან ვებ ნაწილობრივი მფლობელები, გაიზიარებენ მათი კონტენტიდან მიღებულ მოგებას და კიდევ ერთხელ მოახდენენ მის დეცენტრალიზაციას.
სწორედ აქ ჩნდება Web3-ის იდეა.
რა არის Web3?
Web3 არის კონცეფცია ინტერნეტის შემდეგი იტერაციისთვის, რომელიც აგებულია დეცენტრალიზებული ბლოკჩეინის ტექნოლოგიის ირგვლივ – ეს არის იგივე ტექნოლოგია, რომელსაც იყენებენ კრიპტოვალუტები, როგორიცაა ბიტკოინი, სადაც მონაცემებს მართავს არა ცენტრალიზებული სერვერი ან ავტორიტეტი, არამედ ყველა კომპიუტერული სისტემა, რომელიც ბლოკჩეინზე მუშაობს.
ტერმინი Web3 2014 წელს შემოიღო გევინ ვუდმა, Ethereum blockchain-ის თანადამფუძნებელმა, მაგრამ ტერმინმა მთავარი ყურადღება გასულ წელს მიიპყრო, ბლოკჩეინის ენთუზიასტებისა და ტექნოლოგიების ინვესტორების აჟიოტაჟის ფონზე.
RMIT-ის უნივერსიტეტის Blockchain Innovation Hub-ის მკვლევარის, კელსი ნაბენის თქმით, მის უკან არსებულმა ტექნოლოგიებმა ინტერნეტის მომხმარებლებს შესაძლოა საშუალება მისცეს გამოიმუშაონ ფული ან აქტივები კონტენტის შექმნით ან ვებში სხვაგვარი წვლილისთვის.
„ადამიანები, რომლებიც ქმნიან ღირებულებას - ვთქვათ, როცა მე ან თქვენ ვდებთ ფოტოებს ან გვაქვს ვიდეო ზარები - ჩვენ არ გვაქვს საკუთრება ამ ღირებულებაზე, რაც არის ის მონაცემები, რომლებსაც ჩვენ ვქმნით“, - თქვა მან.
"მე არ ვფიქრობ, რომ არსებობს კონსენსუსი იმაზე, თუ რა არის Web3. მაგრამ Web3-ში მომხმარებლები, რომლებსაც წვლილი შეაქვთ, შესაძლოა დაჯილდოვდნენ ციფრული ვალუტებით, მონაცემებით ან ციფრული აქტივებით, როგორიცაა ხელოვნება, ისევე როგორც მმართველობით, ანუ ამ ციფრული ქსელების მფლობელობით."
„ინსტრუმენტებს შეუძლიათ შექმნან საოცარი საზოგადოებები და საზოგადოების დინამიკა, შემდეგ კი ინოვაციებისა და ექსპერიმენტების ამ მიკროსამყაროს აქვს პოტენციალი შეცვალოს ეკონომიკა, შრომისა და დასაქმების გზები, ასევე წვდომა და ციფრული ჩართულობა“.
განთავისუფლდი ბანალური საგანმანათლებლო სისტემისგან, დაიწყე პროგრამირების შესწავლა სრულიად ახალი მეთოდებით, მოერგე ბაზრის თანამედროვე მოთხოვნებს და გახდი წარმატებული!
მაშასადამე, როდის გამოჩნდება Web3 აქ?
გარკვეული გაგებით, Web3-ის ელემენტები უკვე ქმნიან ჩვენი ამჟამინდელი ინტერნეტის ნაწილს, მათ შორის, სისტემებს, რომლებიც იყენებენ ბლოკჩეინის ტექნოლოგიას, როგორიცაა კრიპტოვალუტები, ზოგიერთ ვირტუალურ სამყაროს მეტავერსში და არაურთიერთშემცვლელ ტოკენებს ანუ NFT-ებს, რომლებიც ციფრულ ნამუშევრებს ანიჭებ მფლობელობას.
მაგალითად, Web 1.0-ში შეიძლება ვინმეს გაუგზავნოთ თქვენი ფოტო ელ.ფოსტით.
Web 2.0-ში, თქვენ შეიძლება გაუზიარეთ სელფი მეგობრებს სოციალური მედიის ცენტრალიზებულ პლატფორმაზე და ამ პლატფორმამ შესაძლოა ფოტო გამოიყენოს "გამოსაყენებელი" ან მონეტიზირებადი მონაცემებისთვის.
Web3 სამყაროში, თქვენი სოციალური მედიის პროფილის ფოტო შეიძლება იყოს, მაგალითად, ციფრული ნამუშევრის ან სურათის NFT, რომელიც თქვენ ფლობთ. ეს არის ის, რაც Twitter-მა რეალურად ჩაუშვა იანვარში, საკმაოდ არაერთგვაროვანი გამოხმაურებით.
რატომ არის ზოგიერთი ადამიანი სკეპტიკურად განწყობილი Web3-ის მიმართ?
მიუხედავად Web3-ის იდეალებისა დეცენტრალიზაციისა და საერთო საკუთრების მიმართ, ზოგიერთს მიაჩნია, რომ ეს ასევე არის ინვესტორებისთვის მეტი ფულის განაღდების შესაძლებლობა.
Tesla-სა და SpaceX-ის დამფუძნებელი ილონ მასკი ცნობილია კრიპტოვალუტებისადმი ინტერესით, მაგრამ დეკემბერში მან თქვა, რომ მიაჩნია, რომ Web3 უფრო მარკეტინგული სიტყვაა, ვიდრე რეალობა.
დაახლოებით იმავე დროს, Twitter-ის დამფუძნებელმა და ბლოკჩეინის მხარდამჭერმა ჯეკ დორსიმ თქვა, რომ Web3-ს ჯერ კიდევ აქვს „კორპორატიული მოტივები“ და მას მკაცრად აკონტროლებენ ვენჩურული კაპიტალისტები და მათი შეზღუდული პასუხისმგებლობის პარტნიორები ან აქციონერები.
ჩვენ უკვე ვნახეთ ზოგიერთი მუსიკოსისა და შემსრულებლის ნამუშევრების გაყიდვის მაგალითები NFT-ების სახით მათი თანხმობის გარეშე Web3-თან ასოცირებულ ახალ პლატფორმებზე.
ქალბატონმა ნაბენმა თქვა, რომ მაშინ როდესაც Web3-ის ნაწილების უკან იყო „ძალიან ტრანსფორმაციული იდეოლოგიები“, მნიშვნელოვანი იყო ნებისმიერი ახალი ტექნოლოგიების პოტენციური უარყოფითი მხარეების გააზრება.
ეს მოიცავს ტექნოლოგიის შეზღუდვებს, ვის შეუძლია მასზე წვდომა და როგორ შეიძლება მისი გამოყენება.
”აშკარად, ეს არის ის, რაც ზოგადად არასწორედ წარიმართა Web 2.0-ის შემთხვევაში, ან ახლანდელი ინტერნეტის შემთხვევაში –ბევრი აპლიკაცია და პლატფორმა, რომელსაც ჩვენ ვიყენებთ, გახდა ძალიან ექსტრაქტიული და ძალიან ექსპლუატაციური,” - თქვა მან.
"ხალხს ბევრი იდეალისტური იდეა აქვს [როგორიცაა]: "Web3 იქნება დემოკრატია!; ყველა, ვინც იყენებს პლატფორმას, იღებს იგივე რაოდენობის ტოკენებს!"
”მაგრამ პრაქტიკაში, ჩვენ ვხედავთ, რომ ასე არ ხდება და ხალხი კვლავ შეეცდება სისტემის ექსპლუატაციის გზების მოძებნას.”
ქალბატონი ნაბენი მოუწოდებს ხალხს, იყვნენ ფრთხილად და გამოიკვლიონ Web3 პლატფორმები ან პროდუქტები, რომლებიც მათ აინტერესებთ, სანამ მათში გადაეშვებიან.
„შეხედეთ ისეთ საკითხებს, როგორიცაა არის თუ არა წყაროს კოდი საჯაროდ ხელმისაწვდომი, არის თუ არა პლატფორმა კერძო საკუთრებაში, როგორია ბიზნეს მოდელი და არის თუ არა ის ვენტურ კაპიტალით მხარდაჭერილი ან დაფინანსებული ახალი დაფინანსების მოდელით“, - თქვა მან.
„ყველა არ დაეთანხმება, რომ Web3, როგორც ახლა ჩანს, სასურველია - დიდი მოთამაშეები სარგებლობენ ინტერნეტის ახლანდელი სტრუქტურით და ჯერ კიდევ არსებობს ძალიან რეალური კომერციული ინტერესები გარკვეულ Web3 საკითხებში, რაც შესაძლოა სულაც არ იყოს ცუდი, მაგრამ ხალხმა უნდა გააცნობიეროს ისინი“.
როგორი შეიძლება იყოს ინტერნეტის მომავალი რეალურად?
მოქსი მარლინსპაიკმა, დაშიფრული შეტყობინებების აპლიკაციის Signal-ის დამფუძნებელმა, იანვარში თავის ვებსაიტზე დაწერა, რომ ტექნიკური და საბაზრო რეალობა გავლენას ახდენდა Web3-ის ოცნებებზე დეცენტრალიზაციის შესახებ, მაგრამ „შენ ვერ შეაჩერებ ოქროს ციებ-ცხელებას“.
ბატონმა მარლინსპაიკმა თქვა, რომ მას ესმოდა Web3-ის დამცველების იდეალიზმი და ბლოკჩეინის ტექნოლოგიის გამოყენება იწვევს „კრეატიულობას/აღმოჩენებს, რომელიც გარკვეულწილად მოგვაგონებს ადრეულ ინტერნეტის დღეებს“.
ქალბატონმა ნაბენმა თქვა, რომ მოსწონს Web3-ის მონაწილეობითი სისტემების იდეა, მაგრამ ნაადრევია იმის თქმა, იმუშავებს თუ არა ისინი დაგეგმილის მიხედვით.
„ვფიქრობ,მმართველობის მოდელების ინოვაცია ჯერ ძალიან ადრეულ ეტაპზეა."
მისი თქმით, მნიშვნელოვანი იქნება გამჭვირვალობისა და ანგარიშვალდებულების მიწოდება იმ სისტემებზე, რომლებზეც აგებულია ინტერნეტის მომავალი, განსაკუთრებით ისეთ დეცენტრალიზებულ სივრცეებში, როგორიც არის Web3.
„ადამიანებს, რომლებიც რეალურად შიფრავენ ტექნოლოგიას, აქვთ დიდი პასუხისმგებლობა იფიქრონ მის სოციალურ შედეგებზე“.
დაეუფლე აქტუალურ პროფესიებს - შემოგვიერთდით სტეპერების დიდ ოჯახში!
IT Academy Step ლიდერი IT სფეროში , ახლა უკვე 100+ ფილიალით!
+995 577 538 549 ქ.თელავი, ნადიკვრის #23
+995 (32) 215-55-51 ქ.თბილისი, ა.ყაზბეგის 34/34 ბ
